Maszyna myśląca jak człowiek, komputer potrafiący rozmawiać z człowiekiem, czy wearable technology, rozszerzające zmysły człowieka – te wszystkie “przełomy” w obszarze human-computer interaction (HCI), mają na celu rozwój technologii na wzór funkcjonowania człowieka (kwestie kognitywistyczne, percepcyjne czy sensualne). Warto wspomnieć, że podczas gdy pierwsza fala rozwoju HCI wiązała się z zasadą wzmocnienia człowieka, nadrzędnego wobec technologii, druga dąży do spojrzenia na człowieka i maszynę, jako na dwa równorzędne byty. Stąd nacisk badań położony został na kwestie etyczne rozwoju zarówno człowieka, jak i technologii oraz na zdefiniowanie na nowo pojęcia “człowiek” (human), którego ostra dotychczas granica, wyróżniająca go od innych bytów określonych jako “nieludzkie” (nonhuman), bezpowrotnie zanika. Nie dziwi zatem postawione pytanie o to, czy komputer potrafi pisać jak człowiek. Co jeśli pójdziemy dalej i zapytamy: czy człowiek potrafi pisać jak komputer?

W swoim fascynującym wystąpieniu pt. Can a computer write poetry?, wygłoszonym w maju 2015 roku w ramach TedxYouth w Sydney, Oscar Schwartz stawia przed widzem trzy wyzwania, których celem jest odpowiedzenie na pytanie o to, czy komputer potrafi tworzyć poezję. Schwartz prezentuje każdorazowo dwa teksty, jeden napisany przez człowieka, drugi zaś wygenerowany przez komputer, i prowokacyjnie pyta: który z tych utworów został napisany przez człowieka? W pierwszej bitwie poeta Wiliam Blake staje na ringu z algorytmem pobierającym treści z Facebooka. W drugim teście Frank O’Hara zestawiony zostaje z algorytmem Racter, stworzonym w 1970 roku.

Do tego momentu większa część publiczności nie ma problemu, by wskazać tekst wykreowany przez człowieka. Ostatni jednak eksperyment całkowicie zmienia bieg zdarzeń. Czy jesteś w stanie powiedzieć, autorem którego z utworów jest człowiek?

Utwór 1:

Reg flags the reason for pretty flags. And ribbons.

Ribbons of flags

And wearing material

Reasons for wearing material.

Give pleasure.

Can you give me the regions.

The regions and the land.

The regions and wheels.

And wheels are perfect.

Enthusiasm.

Utwór 2:

A wounded deer leaps highest,

I’ve heard the daffodil

I’ve heard the flag to-day

I’ve heard the hunter tell;

‘Tis but the ecstasy of death,

And then the brake is almost done,

And sunrise grows so near

sunrise grows so near

That we can touch the despair and

frenzied hope of all the ages.

Jeśli chciał(a)byś wykonać więcej podobnych testów, Schwartz odsyła do swojej strony internetowej “bot or not“, założonej wraz z Benjaminem Lairdem w 2013 roku. Każda gra polega na tym, że użytkownik otrzymuje dwa teksty, po lekturze których musi odpowiedzieć na podstawowe pytanie “Was this poem written by a human or a computer?”, klikając na “bot” (komputer), albo na “not” (człowiek).

Wracając do powyższego eksperymentu. Okazuje się, że autorem pierwszego utworu jest Gertrude’a Stein, drugi tekst natomiast został wygenerowany przez algorytm RKCP, stworzony przez Ray’a Kurzweila. Mimo że, algorytm ten nie rozpoznaje znaczenia poszczególnych słów, zaczerpniętych z bazy poezji Stein, był jednak w stanie wygenerować utwór oddający dokładnie styl poetki. Jak dodaje Schwartz: “[algorytm] był w stanie wykreować utwór brzmiący bardziej ludzko niż utwór samej Gertrudy Stein”.

Czy komputer potrafi pisać poezję? By odpowiedzieć na to pytanie, Schwartz odwołuje się do testu Turinga, który zakładał, że jeśli komputer jest w stanie oszukać 30% odbiorców, utrzymujących, że tekst został napisany przez człowieka, to oznacza, że komputer zdał egzamin na inteligencję. Wykorzystując bazę danych rezultatów gry “bot or not”, Schwartz stwierdza, że komputer oszukał 65% użytkowników. Czy komputer potrafi zatem pisać poezję? Odpowiedź wydaje się twierdząca.

Schwartz prowokacyjnie podążą dalej. Jeśli komputer pisze jak komputer oraz komputer potrafi pisać jak człowiek, czy zatem możemy wnioskować, odwołując się do przypadku Gertrudy Stein, że człowiek potrafi pisać jak komputer?

Kreatywne pisanie (creative writing) już jest przekształcane w cyfrowe kreatywne pisanie (digital creative writing). Programy komputerowe “uczą” odbiorców myślenia cyfrowego (think in digital) i wykorzystywania możliwości technologicznych w celach literackich. Czy to nie jest dowód na to, że człowiek uczy się “pisać” jak komputer?